[479] Wzorzec

Adam został zamordowany w mieszkaniu opłacanym przez fundację wspierającą ofiary przemocy domowej. Trudno powiedzieć, co właściwie się wydarzyło i kto mógł dokonać zbrodni, a jednak pojawia się przyznanie do winy. Jednak ani ono, ani dowody w sprawie nie są czyste i pewne, a prześledzenie życia osób powiązanych z denatem, dawnego i obecnego, daje więcej pytań niż odpowiedzi.

Wzorzec wychodzi od morderstwa i śledztwa go dotyczącego, by następnie pójść w nieco inną stronę – przedstawienia historii kobiet, które w jakiś sposób łączą się ze sprawą, zawodowo lub prywatnie. Ich wątki stają się wówczas ważniejsze, a samo śledztwo toczy się gdzieś na marginesie, bez szczegółów i opisów podejmowanych działań poza najważniejszymi. Zabieg ten jest interesujący, ponieważ sprawia, że na pierwszy plan wychodzi psychologia postaci oraz ich przeszłość. To jest właśnie najmocniejszy punkt Wzorca – postaci są interesujące charakterologicznie i zainteresowanie nimi nie mija nawet na chwilę – z każdą stroną odkrywamy ich nowe cechy, przeszłość, motywacje i ambicje, co ostatecznie składa się na wyjątkowo szczegółowy obraz. Tym bardziej, że bohaterowie powieści zwykle mają dość dużą wiedzę psychologiczną i często korzystają z niej świadomie, a kiedy indziej wpasowują się w inne klisze – Wzorzec bardzo jasno pokazuje, że wiedza o działaniu mechanizmów nie chroni przed uleganiem im, daje za to pole do dużych nadużyć i manipulacji. Ukazanie tego wszystkiego sprawia, że ostatecznie przesłanie powieści staje się dość mroczne i poważne, tym bardziej, jeśli wziąć pod uwagę poruszaną tematykę – obsesji, przemocy domowej, molestowania – i fakt, że tak naprawdę nie wiadomo komu wierzyć i czy komukolwiek, bo zarówno na rzecz poszczególnych bohaterów, jak i przeciwko nim jest mnóstwo argumentów. Pod tym względem to chyba najbardziej niejednoznaczna powieść z jaką miałam do czynienia.

Wzorzec to fascynująca opowieść o ludziach, w których niby tematem przewodnim jest zbrodnia, a jednak to tylko dodatek, bo ważniejsze stają się postaci i ich życie. Książka skomplikowana, niejednoznaczna i wciągająca od pierwszych stron. Zachwyci wszystkich, których interesują wątki psychologiczne i poszukiwanie odpowiedzi na pytania „dlaczego?”.

K. Głogowska, Wzorzec, 2021.