[356] Przez

Po latach do kamienicy wraca mężczyzna. Wynajmuje mieszkanie, stara się ukrywać i nie rzucać w oczy. Jego zadanie jest jedno – ma obserwować kobietę i odkryć wszystko, z czym sobie nie radzi. Po co i kim są bohaterowie?

Przez zaczyna się w sposób bardzo niepokojący – główny bohater, zaczyna obserwować kobietę: wszystko co robi, kiedy wychodzi, kiedy wraca. Nie chodzi za nią po całym mieście, ale wkracza w najbardziej prywatną, intymna strefę jej własnego mieszkania. Początkowo nie do końca wiemy kim są oboje, wszystko wyjaśnia się z rozwojem fabuły, przywoływanymi wspomnieniami mężczyzny, jego oceną sytuacji i kobiety. Tajemniczość i niepokój się pogłębia, gdy w nieunikniony sposób dochodzimy do wniosku, że mężczyzna nie może być zdrowy psychicznie, a jego podejście do kobiety jest bardzo instrumentalne i naznaczone latami stosowanej wobec niej przemocy psychicznej.

Nie jest to wartka powieść akcji, nie jest to też klasyczny kryminał lub thriller, a raczej powolne, refleksyjne studium psychiki głównego bohatera, a także wydarzeń przeszłych i bieżących. Jego ocena sytuacji i świata jest wyraźnie naznaczona kliszami kulturowymi, mężczyzna ma wrażenie, że życie kobiety układa się jak w filmach, skoro stworzył jej warunki niemal filmowe. Nie do końca da się określić czego chce, a gdy wydaje się to już jasne, okazuje się, że jednak nie do końca.

Papużanka ma specyficzny styl pisania, chwilami wpadający w strumień myśli, czasem przypomina monolog z samym sobą lub wyimaginowanym rozmówcą. Pozwala to w jakimś stopniu zrozumieć głównego bohatera, ale nie podaje wszystkich informacji na raz, czasem skupiając się na szczegółach, które początkowo nie wydają się istotne, kiedy indziej mówią o bohaterach i wydarzeniach więcej niż ich bezpośrednie opisy. Mimo niepokoju, który fabuła budzi, dzięki swojemu stylowi Papużanka potrafi wzbudzić pewne pozytywne uczucia względem głównego bohatera, pewien rodzaj współczucia zamiast gniewu, który przecież powinien się pojawić przy jego podejściu do kobiety i życia w ogóle.

Przez jest pierwszą książką Papużanki, jaką przeczytałam, ale na pewno nie jest ostatnią. Pisarka stworzyła fascynującą historię, opisaną niezwykłym, barwnym językiem i jestem bardzo ciekawa tego, co jeszcze napisała.

Z. Papużanka, Przez, Warszawa 2020.
Książka dostępna także na CzytamPierwszy.pl